O autocontrol nun neno de tres anos é similar ao destes simios.
A capacidade humana de controlar os impulsos ten profundas raíces evolutivas, tal e como revela un estudo levado a cabo polo Instituto Max Planck de Antropoloxía Evolutiva de Leipzig (Alemaña) e no que participa a Universidade Complutense de Madrid (UCM).
Cunha batería de probas realizadas en 65 nenos e nenas de tres e seis anos, e en 34 chimpancés, os investigadores descubriron que o autocontrol naqueles menores que teñen tres anos é similar ao dos simios, unha situación que é distinta cando cumpren seis anos.
“As capacidades de autorregulación dos nenos de tres anos son bastante similares ás dun dos nosos parentes evolutivos máis próximos, os chimpancés”, afirma Victoria Hernández Lloreda, investigadora do departamento de Metodoloxía das Ciencias do Comportamento da UCM e unha das autoras do estudo, publicado en Developmental Science.
“Aos seis anos, os nenos comezan xa a mostrar esas capacidades de autorregulación específicas da nosa especie”, engade. Entre as causas que barallan os autores para explicar este cambio entre unha idade e outra está o ensino activo deste tipo de habilidades de control por parte de pais, nais e outros adultos.
Segundo os científicos, a capacidade de controlar os impulsos está relacionada coa capacidade dos nenos para adaptarse a novas situacións sociais, como pode ser o colexio ou as relacións con novos amigos.
“A interacción ou cooperación con outros posiblemente implica a inhibición de impulsos como coller o que un queira ou ser o primeiro en todo”, explica Hernández Lloreda. A cultura humana influiría no desenvolvemento desta capacidade, permitíndolles aos nenos adaptarse a novas situacións sociais e facilitando a resolución de diferentes tarefas cognitivas.
Reaccións ante a contorna
Para chegar a estas conclusións, os científicos realizaron un total de seis probas tanto aos nenos e nenas (todos alemáns nativos) como aos chimpancés “que vivían no santuario da illa de Ngamba, en Uganda”. Con estes experimentos medían timidez, temor, impulsividade, rixidez, concentración e persistencia ante distintos obxectos e situacións. As actividades adaptáronse ás diferentes especies para que fosen equivalentes.
Por exemplo, na proba que analizaba a impulsividade, aos participantes presentábanselles recompensas en pequenas cantidades ás que podían acceder de forma rápida (percorrido curto) fronte a cantidades maiores pero máis afastadas (percorrido longo).
Neste caso, aos nenos debuxáronselles diferentes camiños no chan da habitación que tiñan que seguir para poder alcanzar os diferentes premios. Para os chimpancés, dado que sería moi difícil instruílos en seguir un percorrido pintado para alcanzar o seu obxectivo, as recompensas distribuíronse en diferentes habitacións, ás que podían ter acceso elixindo entre unha habitación máis próxima cun menor premio ou unha máis afastada pero cun maior.
As recompensas tamén eran distintas, para atender ás diferentes motivacións e características das especies. Mentres que aos nenos premiábaselles con fichas que logo eran trocadas por agasallos, a recompensa para os chimpancés eran anacos de plátano e pasas.
Das seis probas, dúas delas analizaron como reaccionaban os participantes ante cambios na contorna (o que se coñece como reactividade). A conclusión foi que os nenos de seis anos mostraban unha maior resposta de rexeitamento que os chimpancés cara á novidade e cara a obxectos potencialmente ameazantes, é dicir, rexistraban unha maior reactividade. Con todo, manexaban mellor esta reacción que os animais, mostrando unha maior capacidade de autocontrol. Os nenos de tres anos rexistraron unha posición intermedia.
“Este é o primeiro estudo onde se compara de forma sistemática, a través dunha ampla batería de test, as dúas grandes dimensións do temperamento (reactividade e autorregulación) en nenos e chimpancés”, subliña a investigadora.
Fonte: Universidade Complutense de Madrid (.pdf)
Referencia bibliográfica
Esther Herrmann, Antonia Misch, Victoria Hernández-Lloreda y Michael Tomasello. “Uniquely human self-control begins at school age”, Developmental Science 18 (6), noviembre 2015. DOI: 10.1111/desc.12272
