O estudo recomendaría cambios no ensino das matemáticas.
Adultos maias de Guatemala sen alfabetizar demostraron ter capacidade para avaliar probabilidades en situacións de azar, o que suxire que esta habilidade se adquire espontaneamente durante o desenvolvemento cognitivo e, polo tanto, é común a todas as persoas, independentemente do seu nivel cultural ou educativo. Este estudo podería facer recomendable introducir cambios no ensino das matemáticas nos países occidentais.
Capacidade compartida por todos
Á marxe da súa educación e da súa cultura, todos os seres humanos comparten a capacidade de avaliar probabilidades, segundo os resultados dunha investigación na que participaron dous grupos de adultos maias sen escolarizar de zonas rurais de Guatemala.
O seu rendemento en probas que requiren a predición dun resultado nunha situación aleatoria é comparable á dos nenos que van a escolas maias e a escolas occidentais e indica que a mente humana ten unha habilidade básica para avaliar probabilidades.
“A existencia desta capacidade en individuos que non teñen unha educación formal mostra que todos os humanos comparten un sentido da probabilidade, igual que comparten un sentido do número”, declara Vittorio Girotto, do Centro para a Investigación Experimental en Xestión e Economía da Universidade Iuav de Venecia, en Italia, responsable deste traballo que recolle a revista Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS).
Este achado indica que a capacidade de avaliar probabilidades non depende da escolarización nin da cultura, senón que “xorde espontaneamente no curso do desenvolvemento cognitivo” e, segundo o científico italiano, “é probable que outorgue vantaxes adaptativas”.
Unha das investigadoras do seu grupo, Laura Fontanari, pasou un ano en Guatemala e contactou con profesores do programa nacional de alfabetización, que axudaron a recrutar aos participantes. Por iso, os experimentos leváronse a cabo con poboación maia.
Un exemplo destas probas serve para ilustrar esta investigación. A un individuo preséntanselle dúas caixas e sabe que se saca unha ficha vermella dunha delas, obterá un premio. A caixa da esquerda contén unha proporción máis grande pero un número total inferior de fichas ganadoras, por exemplo, 9 vermellas dun total de 12, fronte a 12 vermellas dun total de 48 na caixa da dereita. Ao non ter nocións de matemáticas, non pode facer unha avaliación precisa da cantidade de fichas e moito menos da proporción de fichas gañadoras nas dúas caixas. Con todo, posúe un sentido da probabilidade que lle fai elixir a caixa da esquerda, xa que lle ofrece máis posibilidades de gañar.
“Isto é o que fixeron os individuos maias, demostraron que son capaces de predicir a ocorrencia de resultados aleatorios”, afirma Vittorio Girotto.
Para este especialista, as conclusións da súa investigación suxiren a conveniencia de introducir cambios nos plans educativos.
Cambios no ensino
“Nos países occidentais, os nenos fórmanse en probabilidade e combinatoria cara ao final da escola primaria”, comenta, “pero se os que están en idade preescolar e os adultos non alfabetizados teñen sentido da probabilidade, os nenos poderían aprender estas materias nunha fase temperá de escolarización, xusto cando empezan a dar aritmética”.
Os estudos da Universidade Iuav de Venecia en Guatemala son os primeiros que indagan sobre a capacidade dos individuos sen escolarizar de razoar sobre eventos incertos. A partir de agora, “temos a intención de probar esta capacidade noutros grupos indíxenas, tanto en adultos como en nenos, de América Latina”, apunta o investigador.
Referencia bibliográfica
Laura Fontanari, Michel Gonzalez, Giorgio Vallortigara, and Vittorio Girotto. Probabilistic cognition in two indigenous Mayan groups. PNAS, 2014.
Fonte: DiCYT / vía Axencia SINC
