Relacionan o estrés na infancia con problemas de saúde na idade adulta

Unha investigación publicada na revista Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) relaciona experiencias infantís adversas cun maior desgaste fisiolóxico unha vez que as persoas que as sufriron alcanzan a idade adulta. O ambiente psicosocial estresante para o neno, ocasionado por diferentes problemas familiares, garda relación con peores datos de saúde nas seguintes décadas da súa vida, segundo os datos dun estudo que inclúe a máis de 7.500 británicos nados en 1958.

Experiencias infantís adversas relaciónanse cun maior desgaste fisiolóxico na idade adulta / Megan Skelly
Experiencias infantís adversas relaciónanse cun maior desgaste fisiolóxico na idade adulta / Megan Skelly

As experiencias adversas na infancia é un parámetro coñecido como ACE polas siglas do inglés ‘Adverse Childhood Experiences’ e constrúese con datos sobre as circunstancias familiares que poden xerar estrés no neno, como a separación de seus proxenitores por divorcio ou morte, problemas de alcoholismo dalgún membro da familia, así como enfermidades psiquiátricas ou problemas coa xustiza.

Por outra banda, o estado fisiolóxico destes individuos xa na súa etapa adulta mediuse pola carga alostática, unha medida do desgaste fisiolóxico global que neste caso construíuse cunha serie de biomarcadores que se consideran clave para a saúde, como a presión arterial, os triglicéridos ou o cortisol.

Cristina Barboza Solís, investigadora da Universidade de Costa Rica que na actualidade traballa na Universidade Paul Sabatier de Toulousse (Francia), declara que a relación entre os traumas infantís e os problemas de saúde posteriores pódese explicar por tres vías: socioeconómica, comportamental e biolóxica.

En primeiro lugar, “os nenos que sufriron unha adversidade teñen en promedio na súa vida adulta un nivel socioeconómico e educativo máis baixo”, afirma. Por outra banda, “son máis propensos a adoptar comportamentos de risco para a saúde, como fumar, consumir licores ou ter un índice de masa corporal superior”. Finalmente, a vía biolóxica aínda está por esclarecer, pero é probable que o sistema fisiolóxico responda dalgún modo ao estrés.

Os investigadores tomaron os datos do National Child Development Study, un estudo que incluíu a miles de persoas nadas durante unha semana de 1958 en Gran Bretaña, sobre os que se fixo un seguimento ao longo das súas vidas analizando diferentes parámetros sociais e de saúde. Entre estas persoas, que en 2015 cumprirán 57 anos, seleccionáronse 3.782 mulleres e 3.753 homes para este traballo.

Entre os homes que presentaron adversidades precozmente, as principais condutas de risco para a saúde medidas en diferentes décadas da súa vida (por exemplo, aos 23, 33 e 44 anos) foron fumar, un baixo nivel educativo e un baixo patrimonio económico. Entre as mulleres que tamén atravesaron algún trauma infantil, ademais destes mesmos parámetros, destaca un índice de masa corporal elevado.

A infancia, un periodo crucial

Os resultados son “moi interesantes” porque animan a contar con novos factores á hora de estudar o benestar da poboación. “Incorporar o ambiente social no que medramos” como elemento que inflúe na saúde, “énchenos de curiosidade científica”, asegura Cristina Barboza. Nese sentido, “recoñecer a infancia como un período de oportunidades en términos de saúde sería crucial para a creación de novas políticas de saúde pública a nivel poboacional”, engade.

A infancia “é un período crítico para o desenvolvemento integral e óptimo dos sistemas fisiolóxicos e o noso estudo aporta un granciño de area na comprensión dos mecanismos que poden alterar a saúde dun individuo ao longo da súa vida”, asegura a investigadora costarricense.

Por iso, o seu equipo pretende continuar esta liña de investigación para analizar “se é posible que os pais transmitan un capital social, económico e psicosocial, a través do nivel educativo e a posición social, que protexa ou altere a saúde dos seus fillos cando cheguen a adultos”.

Adaptación a América Latina

Así mesmo, Cristina Barboza está interesada en trasladar este tipo de investigación a Costa Rica. “É difícil extrapolar os resultados aos países latinoamericanos, con realidades económicas, culturais, políticas e históricas tan distintas. Por exemplo, as variables utilizadas para medir a adversidade poden ser diferentes en contextos culturais distintos. Con todo, a metodoloxía utilizada pódese adaptar e sería un estudo interesante para Latinoamérica se contásemos coas enquisas epidemiolóxicas adecuadas”, comenta.

De feito, “é común en América Latina concibir políticas públicas e intervencións en saúde a nivel individual baseándonos en estudos realizados en países desenvolvidos”. Con todo, “considero que é un bo momento para iniciar o noso propio nicho de investigación para concibir políticas públicas de saúde adaptadas ás realidades das nosas poboacións. É un reto ao que quero contribuír ao regresar”, sinala.

Referencia bibliográfica

Adverse childhood experiences and physiological wear-and-tear in midlife: Findings from the 1958 British birth cohort. Cristina Barboza Solís, Michelle Kelly-Irving, Romain Fantin, Muriel Darnaudéry , Jérôme Torrisani , Thierry Lang, and Cyrille Delpierre. PNAS, 2015. DOI: 10.1073/pnas.1417325112

Fonte: DiCYT / Axencia SINC

COMPARTIR

1 COMENTARIO

Deixar un comentario

Por favor, introduce o teu comentario!
Por favor, introduza o seu nome aquí

*