As investigadoras recomendan que os programas de prevención desde a escola se centren en mellorala en condicións de igualdade e respecto.
Nos grupos de mozos que tentan exercer ou exercen violencia contra unha moza nunha relación de parella hai intentos de control e dominio que, unidos á xustificación deste dominio e submisión, seguen os patróns da violencia de xénero.
Así o revela un estudo da Universidade Complutense de Madrid (UCM) que contou coa participación de 4.147 mozos escolarizados en centros educativos españois de entre 14 e 18 anos.
“A frecuencia destes intentos de control e dominio aumenta cando tamén o fai a gravidade e asiduidade da violencia”, afirma María José Díaz-Aguado, investigadora da facultade de Psicoloxía da UCM e coautora do estudo, publicado en Journal of Interpersoal Violence.
Os participantes procedían de 288 centros de secundaria de diferentes provincias españolas. O 58,1% recibía ensino público e o 41,9%, privada. A través de cuestionarios anónimos, os mozos, todos eles heterosexuais e con experiencia en relacións de parella, responderon a doce indicadores de abuso (físico, emocional, en relacións e a través de diferentes tecnoloxías).
Tamén tiveron que responder se estaban de acordo con hipotéticos argumentos que xustificarían a violencia e completaron unha escala para pescudar o seu nivel de autoestima. Por último, valoraron as mensaxes escoitadas na contorna familiar referidos ás relacións e a violencia, e puntuaron a gravidade de accións concretas de condutas abusivas.
En función das respostas, o estudo reflicte catro grupos diferenciados. O máis numeroso, formado polo 76% dos participantes, está composto por mozos que nunca tentaran exercer violencia; o 17% admitía tentar controlar ou illar a súa parella algunhas veces; o 5% incorrera en condutas de abuso emocional e o 2% exercera múltiples condutas de abuso.
Sumando as proporcións despréndese que o 24% dos mozos presenta risco de exercer abuso de xénero. “De feito, algúns xa o realizaron en forma de abuso emocional e múltiple”, advirte a investigadora. Estes datos concordan cos do Estudo Estatal de 2013, sobre a prevalencia da violencia de xénero na adolescencia escolarizada de España.
O papel da familia
O traballo reflicte que os tres grupos de mozos que tentaran exercer ou incorreran en situacións de violencia de xénero identificábanse co modelo sexista de dominio e submisión significativamente máis que o resto de adolescentes. “A maior frecuencia e gravidade das condutas abusivas exercidas, maior é a identificación co modelo”, destaca a autora.
Ademais, o estudo confirma que estes mozos escoitaran na súa contorna, con maior frecuencia que o resto, mensaxes de xustificación da violencia (“se che pegan, pega”) e de dominio e submisión na parella (“os celos son unha expresión do amor”). Frases de igualdade e non violencia oíranas con menor frecuencia.
“Ninguén nace maltratador. É o resultado da aprendizaxe, onde a familia ten un papel destacado. Por iso é importante implicala para previr o problema, potenciando mensaxes de igualdade e respecto mutuo”, recomenda Díaz-Aguado.
Outra das conclusións é que os participantes destes tres grupos rexistraron niveis baixos de autoestima, polo que as investigadoras recomendan que os programas de prevención desde a escola se centren en mellorala en condicións de igualdade e respecto. Estes programas “que actualmente chegan ao 40% da poboación adolescente escolarizada” resultaron efectivos na redución da violencia de xénero, segundo datos do Estudo Estatal.
A investigación tamén revela que o risco de sufrir ou exercer este tipo de violencia esténdese a toda a poboación, con independencia de que se estude nun centro público ou privado. “Está estreitamente relacionado tanto co feito de xustificar a violencia como co modelo sexista de dominio e submisión que a nosa sociedade quere cambiar, pero que segue reproducíndose a través de mecanismos fortemente arraigados”, conclúe a autora.
